ΣΑΛΜΟΝΕΛΛΩΣΗ

Λοιμογόνος παράγοντας
Tο είδος το οποίο προκαλεί νόσο στον άνθρωπο είναι το Salmonella  enterica
Στην Ελλάδα, οι συχνότερα δηλούμενες σαλμονέλες είναι η Salmonella enterica enterica ser.Enteritidis και ηSalmonella enterica enterica ser.Typhimurium
 
Πως εκδηλώνεται
H νόσος εκδηλώνεται ως οξεία γαστρεντερίτιδα με μη αιματηρή διάρροια (στην πλειονότητα των περιπτώσεων) η οποία διαρκεί συνήθως 3-7 ημέρες και συνοδεύεται από πυρετό (σχεδόν στο 100% των περιπτώσεων), κοιλιακό άλγος, μυαλγία, πονοκέφαλο, ναυτία (που μπορεί να προηγείται της διάρροιας) και εμετό.
Συνήθως τα συμπτώματα της σαλμονέλωσης έχουν αιφνίδια έναρξη.
Η αφυδάτωση αποτελεί επιπλοκή της νόσου, κυρίως στα μικρά παιδιά και τους ηλικιωμένους.
Σε ομάδες υψηλού κινδύνου (πχ βρέφη, ανοσοκατασταλμένοι κλπ), μπορεί να υπάρχουν και άλλες επιπλοκές
 
Περίοδος επώασης και περίοδος μεταδοτικότητας
 
Η περίοδος επώασης του νοσήματος κυμαίνεται από 6 έως 72 ώρες (3 ημέρες), ανάλογα με τον αριθμό των μικροοργανισμών που έχουν καταποθεί. Τα περισσότερα κρούσματα εμφανίζονται μέσα σε 12-36 ώρες από την έκθεση.
Η περίοδος μεταδοτικότητας της νόσου διαρκεί για όσο χρονικό διάστημα
αποβάλλεται το παθογόνο μικρόβιο με τα κόπρανα. Το διάστημα αυτό ποικίλει από αρκετές ημέρες έως και μήνες, με διάμεση διάρκεια τις πέντε εβδομάδες .
 
Τρόπος μετάδοσης
 
1.Με την κατανάλωση μολυσμένου τροφίμου ή νερού.
 
Η Salmonella spp. μεταδίδεται μέσω της έντερο-στοματικής οδού.
 Ο συχνότερος τρόπος μετάδοσης είναι η κατανάλωση μολυσμένου με  κόπρανα τροφίμου ή νερού.
Η κατανάλωση ωμού ή ατελώς μαγειρεμένου μολυσμένου τροφίμου μπορεί να οδηγήσει σε λοίμωξη.
Σημειώνεται ότι η Salmonella spp. πολλαπλασιάζεται σε θερμοκρασίες από 7°C έως 46°C, οπότε ανεπαρκές ψήσιμο των τροφίμων μπορεί να επιτρέψει τον πολλαπλασιασμό των μικροοργανισμών σε ικανό αριθμό για να προκαλέσουν λοίμωξη.
Ο μικροοργανισμός καταστρέφεται με  την παραμονή του σε θερμοκρασία μεγαλύτερη των 70°C για τουλάχιστον 2 λεπτά
 
2. Επιμόλυνση τροφίμου.
 
Μολυσμένα τρόφιμα, κυρίως ωμά, μπορεί να αποτελέσουν πηγή επιμόλυνσης άλλων τροφίμων στην κουζίνα, τα οποία συνήθως δεν μαγειρεύονται πριν τη όπως για παράδειγμα οι σαλάτες. H επιμόλυνση μπορεί να συμβεί μέσω επιφανειών ή σκευών ή ακόμα και μέσα στο ψυγείο όταν η τοποθέτηση των τροφίμων γίνεται με τρόπο ακατάλληλο.
 
3. Μετάδοση από χειριστή τροφίμων.
 
Η μόλυνση ενός τροφίμου μπορεί να συμβεί και μέσω των χεριών ενός ασθενή ή ενός φορέα που χειρίζεται  τρόφιμα.
Οι επιδημίες σαλμονέλωσης σε καταναλωτές συνήθως προκύπτουν μέσω  της μετάδοσης  του μικροβίου με αυτόν τον τρόπο.
 
4. Σπανιότεροι τρόποι μετάδοσης
 
Μετάδοση από άτομο σε άτομο μέσω της έντερο-στοματικής οδού χωρίς τη μεσολάβηση ενδιάμεσου τροφίμου. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος κατά τη διάρκεια της οξείας διαρροϊκής φάσης της νόσου. Η μετάδοση αυτού του τύπου -λόγω ανεπαρκών συνθηκών υγιεινής- μπορεί να προκαλέσει
παράταση τροφιμογενών επιδημιών σε χώρους ομαδικής διαβίωσης.
Παιδιά και ενήλικες με ακράτεια κοπράνων συμβάλλουν στη μετάδοση της νόσου
Αναφέρονται, επίσης, βιβλιογραφικά ως τρόποι μετάδοσης της σαλμονέλωσης, η άμεση επαφή με ζώα, οι ενδοσκοπικές τεχνικές (σε νοσοκομεία), ο μητρικός θηλασμός, η μετάγγιση αίματος και η επαφή με μολυσμένα με κόπρανα κλινοσκεπάσματα, παιχνίδια και ρούχα
 
Θεραπεία
 
Η θεραπεία της σαλμονέλωσης είναι κατά κανόνα συμπτωματική (ενυδάτωση και αναπλήρωση ηλεκτρολυτών).
Όταν δεν υπάρχουν επιπλοκές, η χορήγηση αντιβιοτικών για την αντιμετώπιση της νόσου , δεν ενδείκνυται , διότι δεν βραχύνει τη διάρκεια της νόσου, ενώ αντίθετα σχετίζεται με παράταση της φορίας και αυξημένο κίνδυνο υποτροπών.
Ένδειξη για λήψη αντιβιοτικών (κινολόνες από το στόμα για 3-5 ημέρες ή τριμεθοπρίμη - σουλφομεθοξαζόλη μετά από καλλιέργεια) υπάρχει σε άτομα με αυξημένο κίνδυνο βακτηριαιμίας.
Η χορήγηση ανασταλτικών της εντερικής κινητικότητας, όπως είναι η λοπεραμίδη (Imodium), για την ανακούφιση των συμπτωμάτων, φαίνεται ότι καθυστερεί την αποδρομή της  λοίμωξης και ότι αυξάνει την ανάγκη της λήψης αντιμικροβιακής θεραπείας, οπότε θα πρέπει να αποφεύγεται.
 
 
 
Προληπτικά μέτρα
 
-Σχολαστικό πλύσιμο των χεριών μετά τη χρήση της τουαλέτας και την αλλαγή πάνας (το πλύσιμο των χεριών πρέπει να εφαρμόζεται το ίδιο σχολαστικά και στο παιδί), καθώς και πριν και μετά το χειρισμό τροφίμων
σχολαστικό πλύσιμο των σκευών και των χεριών μετά το χειρισμό ωμού κρέατος.
 
-Αποφεύγεται η  κατανάλωση ατελώς μαγειρεμένου κρέατος, αυγών ή τροφίμων που περιέχουν αυγά και που δεν έχουν μαγειρευτεί επαρκώς.
 
-Τήρηση κανόνων υγιεινής στην κουζίνα (διαφορετικές επιφάνειες κοπής, πλύσιμο ωμών φρούτων και λαχανικών, διατήρηση των τροφίμων σε κατάλληλες θερμοκρασίες ψύξης).
 
-Τήρηση κανόνων υγιεινής που πρέπει να ακολουθούνται όταν ταξιδεύει κανείς σε χώρες ενδημικές για το νόσημα.
 
-Τήρηση κανόνων υγιεινής κατά τη φροντίδα των κατοικίδιων ζώων
(σχολαστικό πλύσιμο των χεριών μετά από επαφή με τα κατοικίδια και τα αντικείμενα με τα οποία έχουν έρθει σε επαφή, σχολαστικός καθαρισμός ενυδρείων απομάκρυνση των κατοικίδιων ζώων από τους χώρους παρασκευής τροφίμων.
 
-Όταν στο σπίτι υπάρχουν παιδιά κάτω των πέντε ετών, έγκυες ή ανοσοκατεσταλμένα άτομα καλό θα ήταν να μη φιλοξενούνται ερπετά ως κατοικίδια.