ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Β

Ορισμός :

Η ηπατίτιδα Β, είναι μία φλεγμονή του ήπατος, η οποία οφείλεται στον ιό της ηπατίτιδας Β ( γνωστός και ως HBV), ο οποίος είναι ένας ιός με γενετικό υλικό DNA.

Η χρόνια ιογενής ηπατίτιδα προκαλείται από τους ιούς της ηπατίτιδας B και C και αποτελεί σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκόσμια.

Η ιογενής ηπατίτιδα B :

 α) μπορεί να προσβάλλει μεγάλο μέρος του πληθυσμού,

 β) μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο,

 γ) σχετίζεται με σημαντική νοσηρότητα και θνητότητα και

 δ) απαιτεί ειδικές θεραπευτικές παρεμβάσεις.

Τρόπος μετάδοσης :

Μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, μέσω του αίματος και των σωματικών υγρών, με τους εξής τρόπους :

• Κατά την σεξουαλική επαφή, χωρίς προφύλαξη. Ο ιός εισέρχεται από τον βλεννογόνο του κόλπου ή του πρωκτού και είναι ο πιο συχνός τρόπος μετάδοσης του ιού.
• Κατά την έκθεση σε μολυσμένο αίμα, συνήθως σε επαγγελματίες υγείας. ( π.χ τρύπημα με μολυσμένη βελόνα ή άλλο αιχμηρό αντικείμενο).
• Με την χρήση μη αποστειρωμένων εργαλείων, κατά τη διάρκεια μανικιούρ-πεντικιούρ, δερματοστιξίας, βελονισμού, οδοντιατρικών, χειρουργικών εργαλείων κ.α)
• Με την κοινή χρήση ατομικών αντικειμένων υγιεινής ( οδοντόβουρτσες, ξυραφάκια, νυχοκόπτες)
• Με την κοινή χρήση συρίγγων ( χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών)
• Με μεταγγίσεις αίματος ή προϊόντων του ( εξαιρετικά σπάνια, λόγω του συστηματικού ελέγχου στις αιμοδοσίες)
• Άτομα που ταξιδεύουν σε ενδημικές περιοχές
• Από την έγκυο μητέρα, (η οποία είναι φορέας του ιού) στο νεογνό κατά τον τοκετό ( κάθετη μετάδοση).

ΔΕΝ ΜΕΤΑΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΑΝΘΡΩΠΟ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΑΦΗ!

Δηλαδή δεν μεταδίδεται με το φιλί, την αγκαλιά , το παιχνίδι.

Δεν μεταδίδεται με την αναπνευστική οδό ( βήχας, φτέρνισμα).

Δεν μεταδίδεται με τα μαγειρικά σκεύη.

Δεν μεταδίδεται με την τουαλέτα.

Δεν μεταδίδεται με το νερό ή το φαγητό.

Δεν μεταδίδεται με τα κουνούπια.

Χρόνος επώασης :

Κυμαίνεται από 50-180 μέρες ( Μέσος όρος 60-90 μέρες).

Συμπτώματα :

Η έναρξη της νόσου είναι συνήθως βραδεία και ύπουλη, σε αντίθεση με την ηπατίτιδα Α , η οποία είναι οξεία και αιφνίδια.

Μπορεί να είναι ασυμπτωματική και ο ασθενής να μεταδίδει την νόσο χωρίς να το γνωρίζει.

Συνήθως, υπάρχουν εκδηλώσεις ηπατικές αλλά και εξωηπατικές.

Εξωηπατικές εκδηλώσεις :

• αδυναμία, ανορεξία
• ναυτία, έμετοι, διάρροιες
• μυαλγίες, αρθραλγίες
• πονοκέφαλος
• πόνος στην κοιλιά
• πυρετός
• εξάνθημα
• αποστροφή στο κάπνισμα
• χρωματισμένα ούρα ( από την παρουσία χολοχρωστικών, μερικές φορές το χρώμα των ούρων είναι τόσο έντονο ‘’ σαν του κονιάκ’’ ).
• Αποχρωματισμός κοπράνων (λευκά σαν «στόκος»)
• Ίκτερος ( κίτρινη χροιά στους βλεννογόνους και στο δέρμα

Ηπατικές εκδηλώσεις :

Ένα ποσοστό ασθενών με χρόνια ή παλιά λοίμωξη μπορεί να νοσήσει από τις σοβαρές επιπλοκές της νόσου όπως ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα, κίρρωση ήπατος ,ηπατική ανεπάρκεια και τελικά να καταλήξει.

Η χρόνια ηπατίτιδα Β, αναπτύσσεται στα άτομα των οποίων το αμυντικό σύστημα δεν έχει καταφέρει να αποβάλλει τον ιό από τον οργανισμό και παρ΄ όλη την έλλειψη συμπτωμάτων μπορεί ο ιός να προκαλέσει βλάβες στο ήπαρ(συκώτι)

Επιδημιολογία :

Εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως :

• Περιβαλλοντολογικούς : Η επέκταση και η διασπορά της νόσου, είναι μεγαλύτερη σε χώρες οικονομικώς ασθενέστερες, όπου και υπάρχουν πιο ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης

• Ηλικία ασθενούς : Όσο νεαρότερο είναι το άτομο, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να γίνει η λοίμωξη χρόνια

Νεογνά >90 %

Παιδιά 40-50 %

Ενήλικες < 5 %

Θεραπεία

Για την οξεία ηπατίτιδα Β, γενικά δεν χρειάζεται θεραπεία, εκτός από ξεκούραση και υποστηρικτικά μέτρα για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων (π.χ. ενυδάτωση σε περίπτωση εμέτων)

Για την χρόνια ηπατίτιδα Β τα φάρμακα που χορηγούνται στοχεύουν στην μείωση του πολλαπλασιασμού του ιού και στην ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού ώστε να επιβραδύνουν την εξέλιξη της ηπατικής νόσου. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί και να εκριζώσουν τον ιό. Χορηγούνται αυστηρά κάτω από την ιατρική παρακολούθηση εξειδικευμένων ιατρών.

Πρόληψη

Η πρόληψη έναντι της ηπατίτιδας Β και των επιπλοκών της αποτελεί παγκόσμια προτεραιότητα και γίνεται κυρίως με:

• την Ανοσοποίηση

Η ανοσοποίηση διακρίνεται σε ενεργητική που επιτυγχάνεται με τον εμβολιασμό και σε παθητική ανοσοποίηση.

• Γενικά και ατομικά μέτρα προστασίας από την μόλυνση

Α) Εμβολιασμός :

Στη χώρα μας είναι υποχρεωτικός ο εμβολιασμός για ηπατίτιδα Β σε όλο τον πληθυσμό, αλλά κυρίως στα βρέφη.

Στόχος είναι τα παιδιά να έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό πριν από την εφηβεία.

Η ένεση γίνεται ενδομυϊκά, στον δελτοειδή μυ, σε 3 δόσεις ( 0,1,6 μήνες).

Το εμβόλιο είναι ασφαλές και αποτελεσματικό. Η ανοσολογική απάντηση στον εμβολιασμό, με παραγωγή αντισωμάτων ( Anti-HBs Ab), ελέγχεται 2-3 μήνες μετά την τελευταία δόση.

Ικανοποιητική ανοσοποίηση θεωρείται τίτλος Ab >100 Miu /ml

Χαμηλή ανοσοποίηση θεωρείται τίτλος Ab 10-100 mIU /ml

Ελάχιστη ανοσοποίηση θεωρείται τίτλος Ab < 10 Miu /ml

Στην Ελλάδα κυκλοφορούν μονοδύναμα εμβόλια για την ηπατίτιδα Β αλλά και συνδυασμένα με άλλα εμβόλια όπως π.χ με την Ηπατίτιδα Α

Οι ενήλικες που δεν έχουν εμβολιασθεί μπορούν να εμβολιασθούν μετά από έλεγχο των δεικτών της ηπατίτιδας και σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.

Ένδειξη εμβολιασμού έχουν τα άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου όπως:

• Εργαζόμενοι σε νοσηλευτικά ιδρύματα (ιατροί, νοσηλευτές, προσωπικό
• εργαστηρίων, φοιτητές ιατρικών επαγγελμάτων)
• Οδοντίατροι και βοηθητικό προσωπικό σε άμεση επαφή με ασθενείς
• Προσωπικό και τρόφιμοι ιδρυμάτων για άτομα με νοητική υστέρηση
• Προσωπικό Κέντρων υποδοχής προσφύγων και μεταναστών, φυλακισμένοι
• κα προσωπικό φυλακών σε στενή επαφή με άτομα υψηλού κινδύνου (π.χ. χρήστες ενδοφλεβίων εξαρτησιογόνων ουσιών)
• Ασθενείς σε αιμοκάθαρση ή πολυμεταγγιζόμενοι και γενικά προεγχειρητικά, αν η επέμβαση απαιτεί μεγάλο αριθμό μεταγγίσεων
• Άτομα με πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους ιδιαίτερα αν έχουν άλλο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα
• Ομοφυλόφιλοι, εκδιδόμενα άτομα, χρήστες ενδοφλεβίων εξαρτησιογόνων ουσιών
• Άτομα σε στενή επαφή (σεξουαλική ή ενδοοικογενειακή) με φορείς του ιού
• Ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε μεταμόσχευση οργάνων και ιστών
• Νεογνά HBsAg(+) μητέρων (σε συνδυασμό με υπεράνοση γ-σφαιρίνη).
• Ταξιδιώτες σε χώρες υψηλής ενδημικότητας για την Ηπατίτιδα Β
• Χρόνιοι ηπατοπαθείς (εκτός ηπατίτιδας Β)

B) Παθητική ανοσοποίηση:

Γίνεται με την χορήγηση υπεράνοσης γ-σφαιρίνης ( HBIG ). Χορηγείται σε νεογνά μητέρων με χρόνια ηπατίτιδα Β, αμέσως μετά τον τοκετό και σε άτομα που έρχονται σε επαφή με τον ιό και δεν έχουν εμβολιαστεί. Χορηγείται το συντομότερο δυνατόν, μετά από μία τέτοια επαφή και πριν την χορήγηση του εμβολίου. Προσφέρει ανοσία σε ποσοστό > 75% και για τουλάχιστον 3 μήνες.

Γ) Προληπτικά μέτρα για ατομική προστασία :

• Εμβολιασμός ατομικός
• Προφύλαξη κατά τη σεξουαλική επαφή ( χρήση προφυλακτικού)
• Ιδιαίτερη προσοχή κατά την ατομική υγιεινή. Αποφεύγεται η κοινή χρήση αιχμηρών αντικειμένων ( οδοντόβουρτσες, ξυραφάκια, νυχοκόπτες κλπ ) ακόμη και στα μέλη της ίδιας οικογένειας
• Χρησιμοποίηση βελόνων μίας χρήσης (π.χ σε κέντρα βελονισμού, δερματοστιξίας - τατουάζ, αλλά και κατά το τρύπημα του αυτιού).

Δ) Προληπτικά μέτρα για την προστασία της Δημόσιας Υγείας :

• Εμβολιασμός πληθυσμού και συστηματικός έλεγχος αντισωμάτων. Το εμβόλιο έχει ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της χώρας
• Έλεγχος όλων των αιμοδοτών, ώστε να αποκλείονται από την Αιμοδοσία οι φορείς του ιού.
• Έλεγχος των εγκύων γυναικών για την ηπατίτιδα Β. Σε περίπτωση μητέρας με ηπατίτιδα Β , χορηγείται ειδική σφαιρίνη και εμβόλιο στο νεογνό, το πρώτο 24ωρο μετά τον τοκετό.
• Σύσταση για εμβολιασμό σε ταξιδιώτες που πρόκειται να ταξιδέψουν σε ενδημικές περιοχές.
• Καθαρισμός επιφανειών που ήρθαν σε επαφή με σταγόνες αίματος, με αδιάλυτη χλωρίνη.
• Χρήση γαντιών μίας χρήσης από επαγγελματίες υγείας, προς αποφυγή τρυπήματος με μολυσμένη βελόνα ή άλλο αιχμηρό αντικείμενο.
• Χρησιμοποίηση αποστειρωμένων εργαλείων σε κέντρα αισθητικής (μανικιούρ-πεντικιούρ, οδοντιατρεία, χειρουργεία κ.α ).