ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Α

Η ηπατίτιδα Α είναι μια οξεία καλοήθης νόσος που αυτοπεριορίζεται σε μερικές εβδομάδες και ποτέ δεν οδηγεί σε χρόνια ηπατίτιδα. Εκδηλώνεται σε 15-50 ημέρες μετά την επαφή του ατόμου με τον ιό της ηπατίτιδας Α (περίοδος επώασης).

Η μεταδοτικότητα ελαττώνεται σημαντικά με την εκδήλωση του ικτέρου, αφού δεν αποβάλλεται πλέον ο ιός στα κόπρανα.

Στα παιδιά, ιδίως σε αυτά κάτω των 6 ετών, η νόσος περνά συνήθως χωρίς συμπτώματα, εν αντιθέσει με τους ενήλικες που εμφανίζουν νόσο (ίκτερο) σε σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό(70%).

1.Πώς μεταδίδεται ο ιός της ηπατίτιδας Α;

Ο ιός της ηπατίτιδας Α μεταδίδεται με :

    > την κατανάλωση τροφής ή νερού που έχουν έρθει σε επαφή, κατά κάποιο τρόπο, με κόπρανα ατόμου που πάσχει από ηπατίτιδα Α. Αυτό εξηγεί τον όρο «κοπρανο-στοματική» οδός μετάδοσης της ηπατίτιδας Α και το γιατί η νόσος εμφανίζεται πιο συχνά σε περιοχές χαμηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου, με ανεπαρκές δίκτυο ύδρευσης-αποχέτευσης και σε ομάδες ατόμων με πτωχή ατομική υγιεινή

     > τη στενή επαφή με άτομο που έχει ηπατίτιδα Α ή με σεξουαλική (στοματο-πρωκτική) επαφή

     > σπανίως με αίμα (χρησιμοποίηση συριγγών σε χρήστες ναρκωτικών ουσιών) κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης της νόσου που ο ιός βρίσκεται για λίγες μέρες στο αίμα των ασθενών

Η συνήθης κοινωνική επαφή στα πλαίσια της εργασίας ή στο σχολείο, δεν ενέχει κινδύνους για τη μετάδοση του ιού της ηπατίτιδας Α.    

2.Πώς μπορεί κανείς να ξέρει ότι πάσχει από ηπατίτιδα Α ;

Η ανεύρεση ειδικών αντισωμάτων (IgM anti-HAV) έναντι του ιού, στο αίμα ατόμου με ύποπτα συμπτώματα για  ηπατίτιδα, είναι απαραίτητη για τη διάγνωση. Γίνεται με εξέταση αίματος.

3.Υπάρχει ειδική θεραπεία;                                                                   

Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τον συγκεκριμένο ιό.

Τα συμπτώματα του ασθενούς μπορούν να βελτιωθούν σε κάποιο βαθμό με ξεκούραση και σωστή διατροφή. Εισαγωγή στο νοσοκομείο απαιτείται μόνον εάν υπάρχουν σοβαρά συμπτώματα (επίμονοι έμετοι, επιπλοκές) ή υποψία κεραυνοβόλου ηπατίτιδας.

4. Τι μπορώ να κάνω για να προστατευτώ από τον ιό της ηπατίτιδας Α ;

Ο ακρογωνιαίος λίθος στην πρόληψη της ηπατίτιδας Α είναι η τήρηση των κανόνων υγιεινής και μπορείτε να προστατευθείτε εάν:

• πλένετε τα χέρια σας πριν την ετοιμασία και κατανάλωση τροφής, και μετά από κάθε χρήση τουαλέτας, αλλαγή πάνας σε παιδιά ή χρήσης προφυλακτικού,
• εάν βρεθείτε σε χώρες με αυξημένη ενδημικότητα, πίνετε εμφιαλωμένο νερό, μη χρησιμοποιείτε παγάκια και μην πλένετε φρούτα και λαχανικά ούτε και τα δόντια σας με νερό βρύσης,
• αποφύγετε να μοιράζεστε τρόφιμα, ποτά και τσιγάρα με άλλους,
• σε περίπτωση φυσικών καταστροφών, όπου το δίκτυο ύδρευσης-αποχέτευσης μπορεί να έχει υποστεί ζημιές, συμβουλευτείτε τις τοπικές αρχές για την καταλληλότητα του πόσιμου νερού,
• ο ιός της ηπατίτιδας Α αδρανοποιείται στιγμιαία με το βρασμό του νερού και των τροφών, με παστερίωση και με τη χρήση οικιακής χλωρίνης (για επιφάνειες).

5.Υπάρχει εμβόλιο για την ηπατίτιδα Α ;

Για την πρόληψη της ηπατίτιδας Α υπάρχει αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο, που προέρχεται από αδρανοποιημένο ιό. Σύμφωνα με αποτελέσματα μελετών, η αποτελεσματικότητα του εμβολίου είναι πολύ υψηλή (>94%)

Απαιτούνται 2 δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών που επιτυγχάνουν προστασία για μεγάλο χρονικό διάστημα (20 χρόνια).

6.Πότε αρχίζει η προστασία μετά τον εμβολιασμό ;  

Η προστασία αρχίζει μετά από τέσσερις εβδομάδες από την πρώτη δόση του εμβολίου, κάτι που θα πρέπει να έχουν υπόψη τους όσοι σκοπεύουν να ταξιδέψουν σε χώρες όπου ενδημεί η ηπατίτιδα Α.

7.Ποιοι πρέπει να εμβολιάζονται;

Ομάδες που πρέπει να εμβολιάζονται για την ηπατίτιδα Α είναι οι ομάδες αυξημένου κινδύνου για μόλυνση από τον ιό και

κυρίως :

• όσοι πρόκειται να ταξιδέψουν σε χώρες με μεγάλη ενδημικότητα της νόσου
• όλα τα ευαίσθητα άτομα που έρχονται σε επαφή με ασθενείς με οξεία ηπατίτιδα A
• τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων για άτομα με ειδικές ανάγκες (κλειστοί πληθυσμοί)
• χρήστες ενδοφλεβίων ουσιών, ομοφυλόφιλοι άνδρες, άτομα με χρόνιες ηπατικές παθήσεις και άτομα που λαμβάνουν παράγοντες πήξης
• εργαζόμενοι σε εργαστήρια που χειρίζονται υλικά δυνητικά μολυσματικά
• Οι επαγγελματίες υγείας
• Οι επαγγελματίες που ασχολούνται με την επεξεργασία και διακίνηση τροφίμων.

8. Γενικά Μέτρα Πρόληψης

Στα γενικά μέτρα πρόληψης συγκαταλέγονται τα εξής:

• αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής στο οικιακό και εργασιακό περιβάλλον
• σχολαστική απολύμανση των επιφανειών στο σπίτι, σε βρεφονηπιακούς/παιδικούς σταθμούς, σε σχολεία και σε χώρους εστίασης. Η αναλογία οικιακής χλωρίνης και νερού βρύσης που συστήνεται για την αποτελεσματική απολύμανση των επιφανειών είναι 1:100
• βελτίωση των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης και λήψη μέτρων κατά την αποκομιδή των λυμάτων
• αποτελεσματική απολύμανση του πόσιμου νερού, εξασφάλιση καλής λειτουργίας των δικτύων ύδρευσης και μικροβιολογικός έλεγχος του νερού σε τακτική βάση
• εμβολιασμός επίνοσων ατόμων(δυνητικός κίνδυνος νόσησης). Στην Ελλάδα, ο εμβολιασμός κατά της ηπατίτιδας Α συστήνεται για όλα τα υγιή παιδιά άνω του ενός έτους με εμβολιαστικό σχήμα δύο δόσεων και επιλεκτικά στους ενήλικες που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου

• εμβολιασμός επίνοσων ατόμων που πρόκειται να ταξιδέψουν ή να εργαστούν σε περιοχές υψηλής ή ενδιάμεσης ενδημικότητας
• μαγείρεμα των οστρακοειδών στον ατμό για τουλάχιστον 90 δευτερόλεπτα ή βράσιμό τους στους 85-90 βαθμούς Κελσίου για 4 λεπτά πριν την κατανάλωση

Ακολουθούνται σε κάθε περίπτωση οι οδηγίες του θεράποντος ιατρού.